Mustafa Kemal Atatürk (1881-1938)
"Beni görmek demek mutlaka yüzümü görmek demek değildir. Benim
fikirlerimi, benim duygularımı anlıyorsanız ve hissediyorsanız bu
yeterlidir."
"İki Mustafa Kemal vardır: Biri ben, et ve kemik, geçici Mustafa
Kemal... İkinci Mustafa Kemal, onu "ben" kelimesiyle ifade edemem; o,
ben değil, bizdir! O, memleketin her köşesinde yeni fikir, yeni hayat
ve büyük ülkü için uğraşan aydın ve savaşçı bir topluluktur. Ben,
onların rüyasını temsil ediyorum. Benim teşebbüslerim, onların
özlemini çektikleri şeyleri tatmin içindir. O Mustafa Kemal sizsiniz,
hepinizsiniz. Geçici olmayan, yaşaması ve başarılı olması gereken
Mustafa Kemal odur!"
1881
Gümrük kolcusu Ali Rıza Bey ile Zübeyde Hanım'ın oğlu olarak
Selânik'te Kocakasım Mahallesi, Islâhhâne Caddesi'ndeki üç katlı pembe
evde doğdu.
1893
Mustafa Selanik'teki Askeri Hazırlık Okuluna başlar ve burada
öğretmeni tarafından kendisine ikinci ismi "Kemal" verilir.
1895
Mustafa Kemal Manastırdaki Askeri Liseye (Askeri Rüştiye) başlar.
1899
Mustafa Kemal İstanbul'da Harbiye'nin hazırlık sınıfına başlar.
1902
Mustafa Kemal Harbiye'den mezun olur ve buradan sonra Harp Akademisine
(Erkan-ı Harbiye) devam eder.
11 Ocak 1905
Mustafa Kemal Harp Akademisinden Kurmay Yüzbaşı olarak mezun olur ve
Şam'da bulunan Beşinci Orduda görev almak üzere Şam'a gönderilir.
Ekim 1906
Mustafa Kemal ve arkadaşları Şam'da "Vatan ve Hürriyet" adıyla gizli
bir dernek kurarlar.
1907
Askeri rütbesi kolağası olur ve yine aynı yıl içinde görevi
Makedonya'daki 3. Orduya tayin edilir ve Selanik'e gönderilir,
Cemiyetinin Merkezi Selanik'te İttihat ve Terakki Cemiyeti ile
birleşir
23 Temmuz 1908
Yukarıdaki gizli ve siyasi faaliyetlerinin sonucu 2. Meşrutiyetin,
padişah Abdulhamit'e kabul ve ilan ettirilmesi
13 Nisan 1909
İstibdat taraftarları yeni rejime karşı ayaklanır, Rumeli'den bunları
bastırmak için yola çıkan Hareket Ordusunun Kurmay Yüzbaşkanlığına
deruhte etmesi ve bu ayaklanmada önemli bastırıcı rol oynar
1911
Trablusgarb savaşına iştirak eder ve oradaki kuvvetlerimizin
Kurmaylığını üzerine alır. Bu arada rütbesi binbaşılığa yükseltilir.
13 Eylül 1911
Mustafa Kemal İstanbul'daki Genel Kurmaya tayin edilir.
9 Ocak 1912
Mustafa Kemal Libya'daki Tobruk taarruzunu başarılı bir şekilde
yönetir.
24 Ekim 1912
Balkan Savaşının başlaması üzerine İstanbul'a döner ve Bolayır'da
toplanmış olan kuvvetlerimizin hareket şubesi müdürlüğüne tayin edilir
25 Kasım 1912
Mustafa Kemal Hareket Başkanı olarak Akdeniz Boğazları özel
Kuvvetlerine atanır.
27 Ekim 1913
Mustafa Kemal Sofya'ya Askeri Ataşe olarak atanır.
2 Şubat 1915
Tekirdağ'da kurulması kararlaştırılan yeni bir tümenin komutanlığına
tayin edilir. Onun teşkil ettiği ve 19. Tümen adını alan bu tümen
Çanakkale savaşlarında parlak başarılar göstermiştir
25 Nisan 1915
İttifak Devletleri Arıburnuna çıkarma yaparlar ve Mustafa Kemal Tümeni
ile ilerlemelerini durdurur.
1 Haziran 1915
Çanakkale savaşlarında gösterdiği büyük başarılardan dolayı rütbesi
albaylığa yükseltilir
9 Ağustos 1915
Mustafa Kemal Anafartalar Grup Kumandanlığına getirilir.
1 Nisan 1916
Çanakkale savaşları zaferlerimizle bittiğinden Diyarbakır'daki
kolordunun komutanlığına tayin edilmiştir. Oraya giderken
Tuğgeneralliğe terfi eder.
6-7 Ağustos 1916
Mustafa Kemal Bitlis ve Muş'u düşmandan geri alır. Bu başarısı üzerine
2. Ordu komutanlığına atandı.
31 Ekim 1918
Mustafa Kemal Yıldırım Orduları Grup Kumandanı olur.
30 Nisan 1919
Mustafa Kemal Erzurum'da bulunan Dokuzuncu Orduya geniş yetkilerle
Müfettiş olarak atanır.
16 Mayıs 1919
Mustafa Kemal İstanbul'u terkeder. İstanbul'dan 3. Ordu Müfettişliği
göreviyle Bandırma vapuruyla gider.
19 Mayıs 1919
Mustafa Kemal Samsun'a ayak basar.
21 Mayıs 1919
Erzurum'daki 15.Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa ile temas eder
23 Mayıs 1919
Ankara'daki 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat Paşa ile temas eder
28 Mayıs 1919
Türk Milletini işgallere protesto için mitingler yapmaya davet eder
3 Haziran 1919
Doğu vilayetlerinde bir Ermeni Hükümetinin kurulması ve İngiliz
himayesi fikirlerine karşı olduğunu beyan eder
21 Haziran 1919
Yurdun bağımsızlığını kurmak için Türk Milletini kendisiyle birlikte
çalışmaya davet eden tarihi beyannameyi yayınlar
8 Temmuz 1919
Mustafa Kemal gerek Üçüncü Ordu Müfettişliği görevinden gerekse
ordudan istifa eder.
23 Temmuz 1919
Mustafa Kemal Erzurum Kongresi Başkanlığına getirilir. Erzurum
Kongresinde millet iradesine dayanan bir millet meclisiyle kuvvetini,
gene millet iradesiyle oluşan bir hükümetin kurulması lüzumunu ilk
hedef olarak ilan eder.
4 Eylül 1919
Mustafa Kemal Sivas Kongresi Başkanlığına getirilir. Sivas Kongresinde
yurdun muhtelif bölgelerinde kurulmuş olan müdafaa cemiyetlerini
Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirip
bütün millet kuvvetlerini bir elde idare etmek imkanını sağlar.
11 Eylül 1919
Çalışmalarını bitiren Sivas Kongresi delegeleri tarafından seçilen
Temsil Heyeti Başkanlığına getirilir
15 Eylül 1919
Temsil Heyeti, Türk Milletinin yetkili makamı olarak ilan edilir
7 Aralık 1920
Temsil Heyeti ile birlikte Ankara'ya yerleşir ve bu şehri milli
harekatın merkezi yapar
27 Aralık 1919
Mustafa Kemal İcra Heyeti ile Ankara'ya gelir.
23 Nisan 1920
Mustafa Kemal Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisini açar ve bu
meclise başkan seçilir.
11 Mayıs 1920
Mustafa Kemal İstanbul hükümeti tarafından ölüme mahkum edilir.
5 Ağustos 1921
Mustafa Kemal Büyük Millet Meclisi tarafından Başkumandan olarak
atanır.
23 Ağustos 1921
Türk birliklerinin Mustafa Kemal tarafından yönetildiği Sakarya savaşı
başlar.
19 Eylül 1921
Sakarya Zaferinden altı gün sonra Büyük Millet Meclisi, Mustafa
Kemal'e Mareşal rütbesi ile Gazi ünvanını verir.
26 Ağustos 1922
Gazi Mustafa Kemal Büyük Taarruzu Kocatepe'den yönetmeye başlar.
30 Ağustos 1922
Gazi Mustafa Kemal Paşa Dumlupınar savaşını kazanır.
1 Eylül 1922
Türk Ordularına "İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri!" emrini verir
10 Eylül 1922
Gazi Mustafa Kemal İzmir'e girer.
1 Kasım 1922
Büyük Millet Meclisi, Gazi Mustafa Kemal'in Hilafetin kaldırılması
Yönündeki önerisini kabul eder.
14 Ocak 1923
Mustafa Kemal'in annesi Zübeyde Hanım İzmir'de vefat eder.
29 Ekim 1923
Türkiye Cumhuriyetinin ilan edilmesi ve Gazi Mustafa Kemal'in ilk
Cumhurbaşkanı seçilmesi.
24 Ağustos 1924
Gazi Mustafa Kemal İstanbul Sarayburnu'nda ilk kez şapka giyer.
9 Ağustos 1928
Gazi Mustafa Kemal Sarayburnu'nda yeni Türk Alfabesi ile ilgili
konuşma yapar.
3 Mart 1924
Cumhuriyet rejiminin Türkiye'de kökleşip yerleşmesi için şart olan
hilafetin kaldırılmasını sağlamıştır. Aynı yıl içerisinde medreseleri
kapattırarak milli eğitim alanındaki birliği sağlama yolunu açmıştır.
Gene bu suretle laik ve modern esaslara göre eğitim ve öğretim yapan
müesseselerin kurulmasına zemin hazırlamıştır.
1 Mayıs 1924
Orta Çağın dini hukuk geleneklerine göre çalışan Şer'iye mahkemelerini
kaldırdı
26 Ağustos 1924
Milli sermayeyi çoğaltmak özel teşebbüsleri teşvik ederek kurmak ve
Türk bankacılığını geliştirmek amacıyla İş Bankasını kurdu.
5 Mayıs 1925
Memlekette modern çiftçiliği geliştirmek maksadıyla yapılacak
teşebbüslere bir örnek olmak üzere kendi parasıyla bir Orman
Çiftliğini kurdurdu
1925
Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması ile ilgili kanun kabul
edilerek batıl inanç ve taassup yatakları ortadan kaldırıldı
25 Aralık 1925
Medeni kıyafeti getirdi
26 Aralık 1925
Miladi takvim ve modern saat ölçüsünü değiştiren kanun kabul edildi
17 Şubat 1926
Türk Medeni Kanununun kabul edilmesiyle Türk milleti ümmet devrinden
çağdaş medeniyete geçirildi
1 Kasım 1928
Çıkarılan bir kanunla Türk Milletinin kolayca okuyup yazmasını temin
edecek olan yeni Türk alfabesi kabul edildi.
12 Nisan 1931
Gazi Mustafa Kemal Türk Tarih Kurumunu kurar.
12 Temmuz 1932
Gazi Mustafa Kemal Türk Dil Kurumunu kurar.
29 Ekim 1933
Cumhuriyet'in 10.yıl nutkunu yazar ve okur
16 Haziran 1934
Büyük Millet Meclisi bir yasa geçirerek Gazi Mustafa Kemal'e "Atatürk"
soyadını verme kararı alır.
1934
Kasım ayında Türk kadınına siyasi hakları tanıyan yasa çıkarıldı.
Avrupa'da baş gösteren siyasi buhran karşısında Balkan Antantının
kurulmasında en önemli rolü oynadı.
1936
Montrö Antlaşması ile boğazların tahkiminin sağlanmasını temin etti.
Sadabat Paktıyla memleketimiz için gerekli güvenlik tedbirlerinin
alınmasında nazım rol oynadı.
4 Temmuz 1938
Türkiye'nin ayrılmaz bir parçası olan Hatay'ın bağımsız bir Türk
devleti olmasını sağlamıştı ki bu vatan parçası ölümlerinden sonra
Anavatan'a katılmak imkanını bu sayede buldu.
10 Kasım 1938
Atatürk perşembe sabahı saat 9.05'te hayata gözlerini yumdu. Türkiye
yasa boğuldu...
19 Kasım 1938
Cenazesi ulusal egemenliğin simgesi olarak kurduğu başkent Ankara’ya
getirildi.
21 Kasım 1938
Türkiye’nin her yerinden Ankara’ya koşan halk ulu önderin cenazesini
büyük bir törenle Etnoğrafya Müzesi’nde hazırlanan geçici kabrine
uğurladı.
10 Kasım 1953
aktarıldı.
